MINISTARSTVO RADA
I SOCIJALNE SKRBI

639

Na temelju članka 56. stavka 1. Zakona o zaštiti vojnih i civilnih invalida rata (»Narodne novine«, br. 33/92, 77/92, 58/93, 2/94, 76/94, 108/95, 108/96 i 82/01), ministar rada i socijalne skrbi donosi

PRAVILNIK

O UTVRĐIVANJU POSTOTKA OŠTEĆENJA ORGANIZMA VOJNIH I CIVILNIH INVALIDA RATA

Članak 1.

Ovim se Pravilnikom propisuje način utvrđivanja postotka oštećenja organizma koje je nastalo kao posljedica rane, ozljede ili bolesti, pogoršanja bolesti, odnosno pojave bolesti zadobivene pod okolnostima predviđenim Zakonom o zaštiti vojnih i civilnih invalida rata (u daljenjem tekstu: Zakon) i drugim uvjetima i kriterijima za utvrđivanje vojnog i civilnog invaliditeta, te utvrđuju oštećenja organizma na osnovu kojih se može podnijeti zahtjev za utvrđivanje novog postotka oštećenja organizma prije isteka roka iz članka 83. stavka 1. Zakona.

Članak 2.

Postotak oštećenja organizma utvrđuje se na temelju odredaba ovoga Pravilnika i Liste postotaka oštećenja organizma (u daljnjem tekstu: Lista) što je tiskana uz ovaj Pravilnik i njegovim je sastavnim dijelom.

Članak 3.

Za jedan dio tijela (u daljnjem tekstu: organ) što je oštećen u velikoj mjeri utvrđuje se, u pravilu, postotak manji od predvi­đenog u Listi za potpuni gubitak (amputaciju) toga organa.

Ako organ postoji, ali je oštećen u tolikoj mjeri da funkcionalno nije upotrebljiv, može se utvrditi postotak koji je u Listi predviđen za potpuni gubitak (amputaciju) toga organa.

Članak 4.

Ako je oštećenje organizma nastalo kao posljedica više rana, ozljeda ili bolesti, postoci predviđeni u Listi za pojedina oštećenja ne zbrajaju se, već se kao osnova uzima oštećenje koje povlači najveći postotak i taj se postotak povećava prema utjecaju drugih oštećenja na cijeli organizam, s tim da tako utvrđeni postotak može iznositi najviše do 100% II. skupine. Za povećanje postotka uzimaju se u obzir samo ona oštećenja za koja je u Listi pred­viđeno najmanje 20%.

Iznimno od odredbe stavka 1. ovoga članka, ako zbog svih oštećenja iz toga stavka postoji oštećenje organizma zbog kojega takva osoba nije pokretna i nije u stanju obavljati osnovne fizio­loške potrebe bez pomoći druge osobe određuje se 100% - I. skupina.

Članak 5.

Za žene kod kojih postoje anatomska i funkcionalna ošte­ćenja pojedinih dijelova tijela (amputacija, kontraktura, paraliza, skraćenje noge više od 3 cm, gubitak oka, pseudoartroza, teški varikoziteti s elefantijazom, posttraumatska epilepsija, glu­hoća, parkinsonizam, teški osteomielitis s fistulom), postoci predviđeni u Listi mogu se povećati za 10 ako su manji od 60%, a ako su 60% ili veći od 60% povećavaju se za 20. To povećanje može iznositi do 100% - II. skupina.

Članak 6.

Ako je kod osoba, koje su bile bez jednoga parnoga organa, došlo do gubitka ili oštećenja najmanje 60% drugoga parnog organa pod okolnostima iz članka 5., 6., 7. i 8. Zakona, postotak oštećenja organizma utvrđuje se kao da je oštećenje oba parna organa nastalo pod tim okolnostima, pri čemu se postotak može odrediti do 100% - I. skupina.

Ako je jedan parni organ izgubljen ili teško oštećen pod okolnostima iz članka 5., 6., 7. i 8. Zakona, a drugi parni organ, nakon toga i neovisno o posljedicama oštećenja organizma pod tim okolnostima, izgubljen ili oštećen za najmanje 60%, postotak oštećenja organizma utvrđuje se za gubitak, odnosno oštećenje oba parna organa i umanjuje za 20. Ako se za ovako nastalo oštećenje organizma u Listi predviđa 100% - I. skupina, može se odrediti najviše 100% - II. skupina.

Oštećenjem drugoga oka u smislu stavka 1. i 2. ovoga članka smatra se smanjenje funkcije oka za najmanje jednu polovicu (smanjivanje vida najmanje 5/10).

Članak 7.

Postotak oštećenja organizma predviđen u Listi za amputiranu ruku ili nogu može se povećati za 10, ako patrljak nije prikladan za nošenje proteze.

Članak 8.

Ako se kliničkim promatranjem i dokumentiranom anamnezom mogu dokazati neuromi s bolovima i eventualnim smetnjama u fantomskom udu, te u slučaju kauzalgije, postotak oštećenja organizma predviđen u Listi može se povećati za 10 do 30.

Članak 9.

Osoba koja je u vrijeme rata kao maloljetnik, zarobljenik ili zatočenik u neprijateljskom logoru ili sličnim uvjetima zatoče­ništva, bila izložena teškim životnim uvjetima i zbog toga je nastupilo oštećenje organizma psihosomatskoga karaktera, postotak oštećenja organizma predviđen u Listi može se povećati za 10 ili 20.

Vojnom, odnosno civilnom invalidu koji je u vrijeme nastanka oštećenja organizma bio maloljetan, a kod kojega je zbog toga oštećenja nastupilo i psihosomatsko oštećenje najkasnije u roku jedne godine od nastanka oštećenja organizma, postotak predviđen u Listi može se povećati za 10 ili 20.

Postotak oštećenja organizma povećan prema stavku 1. ili 2. ovoga članka može iznositi najviše 100% - II. skupina.

Članak 10.

Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma ne uzimaju se u obzir bolesti nepoznate, odnosno nedovoljno poznate etiologije, a koje uzrokuje endogena i druga urođena i stečena sklonost osobe.

Ako su prve pojave bolesti iz stavka 1. ovoga članka nastupile pod okolnostima iz članka 7. stavka 1. i članka 8. stavka 2. Zakona, ili se pod tim okolnostima bolest znatno pogoršala, s obzirom na uobičajeni tijek bolesti ili su te okolnosti onemogućile pravilno liječenje, može se uzeti u obzir i tako nastalo oštećenje organizma, s tim što se u takvim slučajevima, kao i u slučajevima pogoršanja bolesti poznate etiologije, postotak utvrđuje u skladu s odredbom članka 15. stavka 4. Zakona.

Bolesti iz stavka 1. ovoga članka su: shizofrenija, manijakalnodepresivne psihoze, epileptička bolest (kao izrazito konstitucionalno uzrokovana), neuroze, psihopatije (kao bolesna reakcija nedovoljno harmonično strukturalne osobe na životne uvjete), ambiotrofične živčane bolesti, multipla skleroza, dijabetes, sve endokrine bolesti (osim Addisonove bolesti tuberkulozne etiologije), ulkusna bolest, alergične bolesti, spondiloze, spondilartroza, reumatoidni artritis, diskopatija, esencijalne hipertenzije, urođene srčane mane, litijaze, policistične bolesti, maligni neoplastični pro­cesi, trofične promjene ekstremiteta ako nisu posljedica smrzavanja i pjegavca i sve druge bolesti endogene i nepoznate etiologije.

Postotak oštećenja organizma za maligne neoplastične procese koji su nastali kao posljedica rane ili ozljede, te za šećernu bolest koja je nastala kao posljedica rane ili ozljede, utvrđuje se bez primjene stavka 1. i 2. ovoga članka.

Članak 11.

Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma ožiljci se uzimaju u obzir samo ako ometaju funkciju nekoga organa ili dijela tijela, odnosno ako predstavljaju nagrđenost.

Članak 12.

Postotak oštećenja organizma zbog upale zglobova, odnosno posljedica takve bolesti, utvrđuje se kao za traume zglobova ili kao za posljedicu koju je upala zglobova uzrokovala na srcu.

Članak 13.

Oštećenje organizma I. skupine može se utvrditi samo za oštećenja za koja je u Listi predviđen postotak 100% - I. skupina i u slučajevima iz članka 4. stavka 2. i članka 6. stavka 1. ovoga Pravilnika.

Članak 14.

Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma ne uzimaju se u obzir oštećenja koja su posljedica starenja.

Na utvrđivanje postotka oštećenja organizma ne mogu utje­cati stručna sprema, zanimanje, starosna dob, materijalno stanje, nadarenost i druge činjenice, ako ovim Pravilnikom nije drukčije propisano.

Članak 15.

Postotak oštećenja organizma utvrđuje se trajno ili privremeno.

Privremeni postotak oštećenja organizma utvrđuje se samo ako postoje izgledi da će se oštećenje organizma invalida u znatnoj mjeri poboljšati primjenom bilo kojeg medicinskog postupka (operativni zahvati, medicinska i fizikalna rehabilitacija, terapija lijekovima i drugo).

Članak 16.

Ako oštećenje organizma nije predviđeno ovim Pravilnikom, odnosno Listom, postotak oštećenja organizma utvrđuje se prema načelima medicinske znanosti i analognom primjenom odredaba ovoga Pravilnika, odnosno Liste, koje se odnose na slična ošte­ćenja s tim da se može utvrditi i manji postotak od postotka predviđenoga u Listi za analogno oštećenje organizma.

Članak 17.

Vojni i civilni invalidi kod kojih, u svezi s utvrđenim ošte­ćenjem organizma, nastanu oštećenja organizma: kirurško odstra­njivanje organa, kirurški zahvati na vitalnim organima, dekompenzacije srca, jetre, pluća, bubrega gušterače i paralize živaca, aktivna tuberkuloza, te gubitak ili teško oštećenje parnoga organa mogu, na osnovi tih oštećenja, podnijeti zahtjev za utvrđivanje novoga postotka oštećenja organizma i prije isteka roka iz članka 83. stavka 1. Zakona.

Članak 18.

Danom stupanja na snagu ovoga Pravilnika prestaje važiti Pravilnik za utvrđivanje postotka oštećenja organizma vojnih i civilnih invalida rata (»Narodne novine«, br. 62/92).

Članak 19.

Ovaj Pravilnik stupa na snagu danom objave u »Narodnim novinama«.

Klasa: 011-02/02-01/07
Urbroj: 524-01-02-1
Zagreb, 11. ožujka 2002.

Ministar
Davorko Vidović, v. r.

LISTA POSTOTAKA OŠTEĆENJA ORGANIZMA

GLAVA I – RUKA

A. Šaka

  1.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) svih prstiju šake:

  a)  u manjem stupnju ...........................................          20%

  b)  ako su takve promjene na objema rukama ......          30%

  2.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) svih prstiju šake:

  a)  u većem stupnju ............................................. 30 do 50%

  b)  ako su takve promjene na objema rukama ...... 60 do 80%

  3.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) palca

  a)  jedne šake u oba zgloba ................................. manje od 20%

  b)  ako su takve promjene na objema rukama ......          20%

  4.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) bilo kojega
drugog prsta pojedinačno ............................... manje od 20%

  5.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) većine prstiju:

  a)  jedne šake, osim palca, prema stupnju ............ 20 do 40%

  b)  ako su takve promjene na objema rukama,

       prema stupnju ................................................ 30 do 60%

  6.  Postotak pri vrlo izraženim kontrakturama u lošem polo­žaju,
koje praktično isključuju svaku funkciju, utvrđuje se kao kod amputacije.

  7.  Pri primjeni točke 2. i 5. ove Liste vodi se računa o funk­cionalnom
značenju pojedinih prstiju za funkciju šake kao cjeline.

  8.  Ankiloza (ukočenost) palca u interfalangealnom zglobu:

  a)  jedne šake ..................................................... manje od 20%

  b)  na objema šakama .........................................          20%

  9.  Ankiloza (ukočenost) palca u interfalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:

  a)  jedne šake. 20%

  b)  na objema šakama ..................................................          30%

10.  Ankiloza (ukočenost) palca u metakarpofalangealnom zglobu:

  a)  jedne šake .....................................................          20%

  b)  na objema šakama .........................................          30%

  11. Ankiloza (ukočenost) palca u metakarpofalangealnom zglobu u nepovoljnom položaju:

  a)  jedne šake .....................................................          30%

  b)  na objema šakama .........................................          40%

12.  Ankiloza (ukočenost) većine prstiju, osim palca šake, prema položaju povoljnom ili nepovoljnom za funkciju:

  a)  jedne šake ..................................................... 30 do 40%

  b)  na objema šakama.......................................... 40 do 60%

13.  Ankiloza (ukočenost) svih prstiju šake, prema povoljnom ili nepovoljnom položaju:

  a)  jedne šake ..................................................... 40 do 60%

  b)  ako su takve promjene obostrane
u povoljnom položaju ..................................... 70 do 80%

  c)  ako su takve promjene obostrane
u nepovoljnom položaju .................................. 90 do 100%- II. skupina

14.  Amputacija palca, obje falange .......................          30%

15.  Amputacija obiju falangi palca
s metakarpalnom kosti ....................................          40%

16.  Amputacija bilo kojega prsta, osim
palca ili kažiprsta ............................................ manje od 20%

17.  Amputacija kažiprsta:

  a)  jedne šake......................................................          20%

  b)  obje šake........................................................          30%

18.  Amputacija dva prsta bez metakarpalne kosti 20%

19.  Amputacija kažiprsta i srednjeg prsta

  a)  jedne šake .....................................................          30%

  b)  ako su promjene obostrane (s obzirom na
značenje amputiranih prstiju) ........................... 30 do 50%

20.  Amputacija dva prsta s metakarpalnim kostima:

  a)  palca i kažiprsta .............................................          50%

  b)  kažiprsta i srednjega prsta ..............................          40%

  c)  srednjega prsta i prstenjaka ............................          40%

  d)  prstenjaka i maloga prsta ................................          30%

21.  Amputacija tri prsta i više prstiju sa sačuvanim metakarpalnim kostima:

  a)  palca bilo s koja dva prsta (osim kažiprsta) .....          50%

       Ako je amputiran i kažiprst određuje se ..........          + 10

  b)  kažiprsta, srednjega i maloga prsta ..................          40%

  c)  četiri posljednja prsta jedne šake ....................          50%

  d)  četiri posljednja prsta obje šake.......................          80%

  e)  palca s bilo koja tri prsta iste šake...................          60%

22.  Amputacija svih prstiju:

  a)  jedne šake .....................................................          70%

  b)  obiju šaka ...................................................... 100% - I. skupina

23.  Amputacija oba palca i jednoga kažiprsta .......          60%

24.  Amputacija oba palca .....................................          50%

25.  Amputacija oba palca, jednoga kažiprsta
i jednoga srednjega prsta ................................          70%

26.  Amputacija oba palca i oba kažiprsta ..............          80%

27.  Amputacija oba palca i druga tri prsta, ali ne
svih prstiju na istoj šaci ...................................          80%

28.  Amputacija tri prsta s metakarpalnim kostima:

  a)  palca, kažiprsta i srednjega prsta ....................          60%

  b)  kažiprsta, srednjega i maloga prsta ..................          50%

  c)  srednjega, prstenjaka i maloga prsta ...............          40%

29.  Djelomična amputacija jednoga članka palca
i dva članka kažiprsta .....................................          20%

30.  Djelomična amputacija jednoga članka palca i dva članka
kažiprsta, sa slabo pokretnim patrljcima .......... 30 do 40%

31.  Pri djelomičnoj amputaciji više prstiju postotak se određuje
prema danoj shemi, zbrajajući za gubitak članka svakoga prsta
odgovarajuće postotke, pa ako je zbroj veći od 15% - određuje
se 20%, ako je veći od 25% -
određuje se ....................................................          30%

       itd:

   –  za jedan članak palca .....................................            8%

   –  za jedan članak kažiprsta ................................            6%

   –  za jedan članak ostalih prstiju ..........................            4%

32.  Prijelomi metakarpalnih kostiju
bez poremećaja funkcije ................................. manje od 20%

33.  Prijelomi metakarpalnih kostiju s jačom deformacijom ili iščašenjem
karpometakarpusa s oštećenom funkcijom, prema stupnju
oštećenja, imajući na umu oštećenje šake poje­dinih prstiju:

  a)  jedne šake ..................................................... 20 do 40%

  b)  ako su takve promjene obostrane ................... 30 do 60%

34.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) šake većeg stupnja:

  a)  jedne šake...................................................... 20 do 30%

  b)  obiju šaka ...................................................... 30 do 40%

35.  Ukočenost (anklioza) zgloba šake u povoljnom položaju:

  a)  jedne šake .....................................................          30%

  b)  obiju šaka ......................................................          50%

       Za ukočenost (ankilozu) u nepovoljnom položaju postotak se
povećava za 10 ili 20, prema oštećenju funkcije.

36.  Amputacija jedne šake ...................................          70%

37.  Amputacija obiju šaka..................................... 100% - I. skupina

B. Podlaktica

38.  Krivo srasli prijelomi s bitno ograničenim pokretima pronacije i
supinacije ....................................................... 20 do 30%

39.  Krivo srasli prijelomi s potpunom ukočenošću pronacije i supinacije,
a položaj šake povoljan u pronaciji ili u sred­njem
položaju .........................................................          40%

40.  Krivo srasli prijelomi s potpunom ukočenošću pronacije i supinacije,
a položaj šake u supinaciji ..............................          50%

41.  Lažni zglob jedne kosti:

  a)  na jednoj ruci ................................................. 20 do 30%

  b)  na objema rukama .......................................... 30 do 40%

42.  Lažni zglob obje kosti:

  a)  na jednoj ruci ................................................. 40 do 50%

  b)  na objema rukama .......................................... 60 do 70%

43.  Amputacija u podlaktici...................................         70%

44.  Amputacija u podlaktici – obostrano ............... 100%- I.skupina

C. Lakat

       Ograničena pokretljivost (kontraktura)

45.  Pokretljivost očuvana između 105^o do pune fleksije   40%

46.  Pokretljivost očuvana između 75^o i 90^o ili između 90^o i 105^o           
                                                                                 30%

47.  Pokretljivost očuvana između 0^o i 75^o , ruka u nepovoljnom položaju         
                                                                               40 do 50%

48.  Ukočenost pod pravim kutom ili nešto manje
(90^o do 105^o) .................................................          40%

49.  Ukočenost pod oštrim kutom (više od 105^o..... )         50%

50.  Ukočenost lakta u punoj fleksiji.......................          70%

51.  Ukočenost u nepovoljno ispruženom položaju
(od 75^odo 0^o) ................................................. 50 do 70%

52.  Ako su promjene u točki 48. do 51. ove liste obostrane, postotak se povećava za 20 ili 30.

53.  Labav zglob, prema stupnju ............................ 30 do 50%

54.  Postotak za prijelome i iščašenja utvrđuje se prema štetnim posljedicama za funkciju lakatnog zgloba. Jednako se ocje­njuju i zastarjela iščašenja i posljedice iščašenja.

55.  Amputacija ruke u laktu (eksartikulacija) .........          80%

56.  Amputacija obiju ruku u laktu ......................... 100% - I. skupina

D. Nadlaktica

57.  Nepravilno srastao prijelom nadlaktične kosti sa skra­će­njem, ali bez štetnih posljedica u susjednim
zglobovima ..................................................... manje od 20%

58.  Pseudoartroza nadlaktične kosti:

  a)  operativno uklonjena ......................................          20%

  b)  inoperabilna (potreban ortopedski aparat)........         60%

  c)  ako su takve promjene obostrane ................... 70 do 80%

59.  Amputacija jedne ruke u nadlaktici .................          80%

60.  Amputacija obiju ruku u nadlaktici................... 100% - I. skupina

E. Rame

61.  Ograničena pokretljivost (kontraktura) ramena, u težem stupnju
(ruka se ne može podići iznad horizontale), prema stupnju oštećenja funkcije:

  a)  jedne ruke ...................................................... 20 do 30%

  b)  obiju ruku ...................................................... 40 do 60%

62.  Potpuna ukočenost (ankiloza) ramena, prema položaju:

  a)  jedne ruke ...................................................... 20 do 30%

  b)  obiju ruku ...................................................... 40 do 60%

63.  Habituelno iščašenje zgloba jednoga ramena,
privremeno...................................................... 30 do 40%

       Ako izlječenje nije moguće operacijom, odredit će se stalan postotak.

64.  Habituelno iščašenje obaju ramena ................. 50 do 60%

65.  Zastarjela i namještena iščašenja ocjenjuju se kao kontrakture i ankiloze.

66.  Eksartikulacija jedne ruke u ramenu................. 100% - II. skupina

67.  Eksartikulacija obiju ruku u ramenu.................. 100% - I. skupina

67a.             Prijelom lopatice (skapule) s pomakom
i posljedicama ................................................ 20 do 30%

68.  Neoperirano iščašenje akromioklavikurarnoga zgloba sa smetnjama
funkcije .......................................................... 20 do 30%

       Prijelomi ključne kosti uzimaju se u obzir za utvrđivanje postotka oštećenja organizma samo ako postoji ograničena pokretljivost ramenoga zgloba, ili komplikacije u svezi sa susjednim živcima ili krvnim žilama.

F. Živci

69.  Potpuna uzetost (paraliza) cijeloga pleksusa
brachialisa ......................................................          90%

70.  Uzetost (paraliza) gornjega dijela pleksus brachialisa:

  a)  djelomična ..................................................... 20 do 40%

  b)  potpuna .........................................................          60%

71.  Uzetost (paraliza) donjega dijela pleksus brachialisa:

  a)  lakšega stupnja ...............................................          20%

  b)  težega stupnja ................................................          50%

  c)  potpuna paraliza .............................................          70%

72. Paraliza n. aksilaris. ........................................          30%

73.  Pareza n. aksilarisa .........................................          20%

74.  Paraliza n. medianusa ili n. radialisa ili ulnarisa...          50%

75.  Pareza n. medianusa ili n. radialisa ili
ulnarisa........................................................... 20 do 40%

76.  Paraliza n. musculocutaneusa ................... 30%

77.  Pareza n. musculocutaneusa .................... 20%

78.  Potpuna uzetost obiju ruku ............................. 100% - I. skupina

79.  Kod paralize bilo kojega od spomenutih živaca na objema rukama u točki 69. do 77. postotak se povećava za 20 ili 30. Za bolesti iz točke 70., 71. i 75. ove Liste postotak se određuje ovisno o motornoj slabosti i promjeni elektromiografskoga nalaza i nalaza specijaliste neurologa.

GLAVA II – NOGA

A. Stopalo

80.  Lakše ograničena pokretljivost prstiju ............. manje od 20%

81.  Postotak kod ankiloze svih prstiju u lošem položaju koji ometa
hod utvrđuje se kao kod amputacije prstiju.

82.  Amputacija palca bez metarzalne kosti ............ manje od 20%

83.  Amputacija palca s metatarzalnom kosti ..........          20%

84.  Amputacija dva ili tri prsta, s metatarzalnim kostima   30%

85.  Amputacija svih prstiju na jednoj nozi bez metatarzalne kosti
prema stanju ožiljka ........................................ 20 do 30%

86.  Ako je riječ o amputaciji iz točke 83., 84. i 85. ove Liste na objema nogama, postotak se povećava za 10 ili 20.

87.  Prijelom jedne ili više metatarzalnih kostiju, samo ako ima posljedicu deformaciju stopala i prstiju i otežava

       hod ................................................................ 20 do 30%

88.  Amputacija stopala po Lisfrancku (exarticulatio tarsometatarsea), prema stanju ožiljka:

  a)  jedne noge...................................................... 30 do 40%

  b)  obiju nogu ...................................................... 50 do 70%

89.  Prijelomi jedne ili više tarzalnih kostiju s deformacijom
 stopala .......................................................... 20 do 40%

90.  Amputacija po Chopartu (exarticulatio tarsitransversa), prema stanju ožiljka:

  a)  na jednoj nozi ................................................. 40 do 50%

  b)  na objema nogama ......................................... 60 do 80%

91.  Kontraktura stopala u equinusu, prema
stupnju ........................................................... 20 do 30%

       Ako su promjene obostrane postotak se povećava za 20.

92.  Kontraktura stopala u calcaneusu:

  a)  na jednoj nozi .................................................          30%

  b)  na objema nogama .........................................          50%

93.  Anikoloza skočnog zgloba:

  a)  pod pravim kutom ..........................................          20%

  b)  u nepovoljnom položaju bilo pod kojim
drugim kutom.................................................. 30 do 60%

  c)  obostrano ...................................................... 50 do 70%

94.  Amputacija u skočnom zglobu po Pirogovu:

  a)  na jednoj nozi .................................................          60%

  b)  na objema nogama prema
oštećenju hoda ............................................... 80 do 100% - II. skupina

95.  Eksartikulacija u skočnom zglobu:

  a)  na jednoj nozi .................................................          60%

  b)  na objema nogama prema
oštećenju hoda ............................................... 80 do 100% - II. skupina

B. Potkoljenica

96.  Dobro srasli prijelomi potkoljenice bez atrofije mišića sa sačuvanom pokretljivošću susjednih zglobova

  a)  bez skraćenja ................................................. manje od 20%

  b)  sa skraćenjem do 3 cm ...................................          20%

  c)  sa skraćenjem većim od 3 cm .........................          30%

97.  Loše srasli prijelomi potkoljenice:

  a)  sa skraćenjem do 3 cm ...................................          30%

  b)  sa skraćenjem više od 3 cm prema stupnju
skraćenja ....................................................... 30 do 40%

98.  Loše srasli prijelomi potkoljenice s deformacijom, s devijacijom stopala velikim dubokim ožiljcima, atrofijom mišića, stalnim otokom, prema stupnju gubitka funkcije hoda ili oštećenja funkcije susjednih zglobova          40 do 50%

99.  Ako su promjene iz točke 96. do 98. obostrane postotak se povećava za 20 ili 30.

100. Lažni zglob potkoljenice (tibije) prema težini slučaja:

  a)  na jednoj nozi ................................................. 40 do 50%

  b)  na objema nogama ......................................... 60 do 80%

       Ukoliko se radi o obostranoj kontrakturi postotak se pove­ćava za 20 do 30.

101.                                Amputacija u potkoljenici:

  a)  jedne noge .....................................................          70%

  b)  obiju nogu....................................................... 100% - II. skupina

102. Amputacija obiju potkoljenica, s kratkim ili zgrčenim patrlj­cima neprikladnim
za proteze ili s ograničenim pokretima u koljenu 100% - I. skupina

C. Koljeno

103. Lažni zglob čašice ili patelektomija prema stupnju oštećenja funkcije zgloba:

  a)  jedne noge ..................................................... 20 do 30%

  b)  obiju nogu ...................................................... 40 do 50%

104. Ograničena pokretljivost (kontraktura) koljena desmogenoga ili artrogenoga
porijekla, s mogućnošću ekstenzije prema stupnju moguće ekstrenzije:

  a)  od 30^o do 10^{o .................................................................} 20 do 40%

  b)  više od 30^o ..................................................... 50 do 60%

       Za obostranu ograničenu pokretljivost (kontrakturu) koljena postotak se povećava za 20 ili 30.

105.                 Artroplastika i umjetni zglob koljena         40%

       Za obostranu artroplastiku i umjetni zglob postotak se po­većava za 20 ili 30.

106. Ukočenost (ankiloza) koljena u povoljnom položaju, opru­ženom ili gotovo opruženom:

  a)  jedne noge .....................................................          30%

  b)  obiju nogu ......................................................          60%

107. Ukočenje (anklioza) koljena ovisno o kutu:

  a)  jedne noge između 20^o do 40^o ........................          50%

  b)  jedne noge preko 40^o .....................................          60%

  c)  obiju nogu ...................................................... 70 do 100% - II. skupina

108.    Labav zglob koljena prema stupnju oštećenja
funkcije........................................................... 20 do 40%

D. Natkoljenica

109. Prijelom natkoljenice:

  a)  u fazi liječenja ................................................. 20 do 40%

  b)  stanje nakon uredno saniranoga prijeloma sa skraćenjem noge do 3 cm, bez atrofije mišića i kontrakture
zglobova ........................................................          20%

110.   Prijelom natkoljenice sa skraćenjem noge više
od 3 do 6 cm..................................................          30%

       Ako osim skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima,
postotak se povećava za 10 ili 20.

111.        Prijelom natkoljenice sa skraćenjem većim
od 6 cm ......................................................... 40 do 50%

       Ako osim skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima,
 postotak se povećava za 10 ili 20.

112. Loše srastao prijelom vrata natkoljenice prema stupnju oštećenja
funkcije .......................................................... 40 do 60%

       Ako su oštećena oba susjedna zgloba, postotak se povećava za 20.

113.Lažni zglob natkoljenice ..................................  40 do 50%

       Ako su promjene obostrane postotak se povećava za 20.

114. Lažni zglob vrata natkoljenice......................... 50 do 60%

       Ako su promjene obostrane, postotak se povećava za 20.

115. Eksartikulacija u koljenu:

  a)  jedne noge .....................................................          80%

  b)  obiju nogu ...................................................... 100% - I. skupina

116. Amputacija u natkoljenici

  a)  jedne noge .....................................................          90%

  b)  obiju nogu ...................................................... 100% - I. skupina

E. Kuk

117.Ograničena pokretljivost u zglobu kuka ........... 20 do 40%

       Ako su promjene obostrane, postotak se povećava za 20 ili 30.

118. Ograničena pokretljivost kuka, noga u fleksiji, prema stupnju fleksije
 ili noga u abdukciji, unutarnjoj ili vanjskoj rotaciji ili drugome
nepovoljnom položaju .................................... 40 do 60%

       Ako su promjene obostrane, postotak se povećava
za...................................................................   20 ili 30.

119.Umjetni zglob kuka ........................................ 40 do 60%

120.Ukočenost (anklioza ) kuka:

  a)  u povoljnom položaju .....................................          50%

  b)  u nepovoljnom položaju .................................. 60 do 70%

  c)  oba kuka bilo u kojem položaju ...................... 100% - I. skupina

121.Eksartikulacija u kuku:

  a)  jedne noge ..................................................... 100% - II. skupina

  b)  obiju nogu ...................................................... 100% - I. skupina

122. Amputacija jedne ruke i jedne noge ili potpuna neupotrebljivost jedne ruke i jedne noge     100% - I. skupina

F. Živci

123. Jednostrana paraliza lumbosakralnoga pleksusa         90%

124.Obostrana paraliza lumbosakralnoga
pleksusa.......................................................... 100% – I. skupina

125.Paraliza ishijadičnoga živca .............................          60%

126.Pareza ishijadičnoga živca ............................... 20 do 50%

127.Paraliza n. peroneusa ......................................          40%

128.Pareza n. peroneusa ....................................... 20 do 30%

129.Paraliza n. tibialisa ..........................................          50%

130.Pareza n. tibialisa ............................................          30%

131.Paraliza n. femoralisa ......................................          50%

132.Pareza n. femoralis .........................................          30%

133. Ako su paralize odnosno pareze iz točke 125. do 132. ove Liste obostrane, postotak se povećava za 20 do 30. Za oštećenje perifernih živaca donjih ekstremiteta (točke 125. do 132.) postotak oštećenja organizma ocjenjuje se na temelju kliničkog i laboratorijskog nalaza uz najmanje 2 EMNG nalaza izrađenog unutar dvije godine, te kontrolnim nalazom ne starijim od tri mjeseca koji će omogućiti ocjenu stupnja funkcionalnoga oštećenja ili ispada.

       Ocjena prema točki 124. može se dati samo uz neurokiruški nalaz, ne stariji od tri mjeseca kojim se potvrđuje nemo­gućnost kiruške korekcije.

G. Krvne žile

134. Aneurizme manjih arterija šake ili stopala, jedne arterije podlaktice ili podkoljenice i dr. ako ne izazivaju veće funkcionalne smetnje ......................................          20%

135.Aneurizme obiju arterija šake ili stopala ........... 30 do 40%.

136.Aneurizme obiju arterija podlaktice ili
podkoljenice .................................................. 30 do 50%.

137.Aneurizme art. femoralis ili art. Popliteae.......... 40 do 60%.

138.Aneurizme srt. axilaris ili art. brachialis ............ 50 do 70%.

139.Aneurizme art. carotis:

  a)  eksterne .........................................................          50%

  b)  interne ............................................................ 70 do 80%

140. Aneurizme važnih i teže pristupačnih arterija za kiruršku intervenciju, kao
art. iliaca, femoralis iznad račvanja, axilaris, subclavia, ocjenjuju se prema težini
slučaja ........................................................... 50 do 80%

141.                        Proširenje vena na nozi, većega
stupnja (varices).............................................. 20 do 30%

142. Proširenje vena na nozi s ranicama i edemom . 30 do 50%

143.                  Elefantijaza kao posljedica limfnoga
zastoja noge.................................................... 30 do 40%

144. Tromboflebitis s elefantijazom kao posljedicom ranjavanja ili kao komplikacija u postoperativnom tijeku:

  a)  na jednoj nozi ................................................. 30 do 40%

  b)  na objema nogama ......................................... 40 do 60%

145. Ako su promjene iz toč. 141. do 143. obostrane, postotak oštećenja organizma ovisno o stupnju oštećenja, povećava se za 10 ili 20.

GLAVA III – GLAVA

A. Lubanja i mozak

146.Gubitak dijela vlasišta:

  a)  do jedne trećine.............................................. manje od 20%

  b)  do dvije trećine ..............................................          20%

  c)  više od dvije trećine.........................................         30%.

147. Nedostatak dijela kosti lubanje dokazan RTG kraniogramima i CZ/MR snimanjem

  a)  3 – 8 cm ........................................................ manje od 20%

  b)  više od 8 cm ..................................................          20%

  c)  stanje nakon operacijske korekcije (plastike)
nedostatka kosti ............................................. manje od 20%.

148. Stanje nakon loma lubanjske osnovice bez neuroloških
poremećaja .................................................... manje od 20%

149. Stanje nakon ozljede mozga i/ili moždanih živaca bez
neuroloških poremećaja .................................. manje od 20%.

150. Stanje nakon ozljede mozga i/ili kralježničke moždine s oštećenjem motoričke funkcije udova

  a)  lakšeg stupnja ................................................          20%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 30 do 40%

  c)  teškog stupnja ................................................ 50 do 60%

  d)  potpuna uzetost dva uda ................................. 100% - I skupina

151. Stanje nakon ozljede mozga s motoričkim i/ili senzoričkim poremećajem govora (disfazije)

  a)  lakšeg stupnja ................................................          20%

  b)  srednjeg stupnja .............................................          30%

  c)  teškog stupnja ................................................         40%.

152. Stanje nakon ozljede mozga s oštećenjem kognitivnih funkcija

  a)  lakšeg stupnja ................................................          20%

  b)  srednjeg stupnja .............................................          30%

  c)  teškog stupnja ................................................         40%.

153. Stanje nakon ozljede mozga s posttraumatskom demencijom

  a)  lakog stupnja ..................................................          50%

  b)  srednjeg stupnja .............................................          60%

  c)  teškog stupnja ................................................ 70 do 100% - I skupina

154. Parkinsonizam, ako je posljedica ratne ozljede mozga:

  a)  lakog stupnja .................................................. 20% do 30%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 40% do 60%

  c)  teškog stupnja ................................................          70%

  d)  najtežeg stupnja .............................................. 100% - I. skupina

155. Ataktički sindrom, ako je posljedica ratne traume mozga (za prve dvije godine privremeno, a kasnije trajno):

  a)  lakog stupnja .................................................. 20% do 30%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 40% do 60%

  c)  teškog stupnja ................................................ 70% do 90%

  d)  potpuna nemogućnost kretanja ....................... 100% - I skupina

156. Epilepsijski napadaji Jackosonovog tipa bez generalizacije, nakon ozljede mozga, uz redovitu medikaciju    20%

157. Kompleksni parcijalni epilepsijski napadaji nakon ozljede mozga, uz redovitu medikaciju

  a)  medikemantno kupirani....................................          20%

  b)  medikamentno rezistentni ................................          30%

  c)  sa sekundarnom generalizacijom (grand-mal) ..         40%.

       Stanja iz točaka 151., 152., 153., 154., 155. i 156. moraju biti dokazana odgovarajućim neurološkim dijagnostičkim postupcima tijekom bolničkog liječenja na neurološkom odjelu.

       Sve ozljede mozga moraju biti dokazane odgovarajućom neuroradiologijskom (CT/MR) obradom uz EEG nalaze, nalaze psihologijskog testiranja i vidnog polja.

B. Vilica

158. Prijelom kostiju gornje vilice

  a)  po Lefortu I. stupanj .......................................          20%

  b)  po Lefortu II. stupanj .....................................          30%

  c)  po Lefortu III. stupanj .................................... 40% do 50%

159. Loše srastao prijelom donje vilice, s poremećenom artikulacijom
preostalih zuba prema težini ............................  20 do 30%

160. Prijelom donje vilice s ograničenjem otvaranja usta između:

  a)  30 i 20 mm .................................................... 20 do 30%

  b)  20 i 10 mm .................................................... 40 do 50%

  c) maksimalno otvaranje manje od 10 mm, pa do potpunog sastavljanja
zuba gornje i donje vilice................................. 50 do 80%

161.             Pseudoartroza donje vilice, privremeno 30 do 50%

162. Pseudoartroza donje vilice s većim defektom koštanoga ma­siva zajedno sa zubima, tako da otežava ili potpuno one­mo­gućuje protezu ili žvakanje, prema težini 60 do 80%

C. Oči

163. Gubitak jednoga oka, potpun gubitak vida jednoga oka ili vrlo veliko smanjenje vida
(oštrina vida manja od 0,05)............................          50%

       Ako je vid na jednom oku izgubljen a na drugom oku smanjen, postotak od 50% povećava se za 10 za svakih 0,20 smanjenja vida.

       Za smanjenje vida na drugom oku za 0,40 od 50 na 70% itd. Na isti se način ocjenjuje i smanjenje vida na oba oka (na primjer VOD jednako 0,80, VOS jednako 0,60).

       Ukupan postotak iznosi 30 za smanjenje vida za 0,20 na desnom oku i smanjenje vida za 0,40 na lijevom oku.

       Smanjenje vida se ocjenjuje s korekcijom.

164. Sljepilo odnosno gubitak vida na
oba oka.......................................................... 100% - I. skupina

       Pod potpunim gubitkom vida jednog oka razumijeva se oštrina vida manja od 0,05.

165. Bitemporalna hemianopsija, kvadrantne binazalne i gornje
horizontalne hemianopsije ...............................          30%

166. Veći trajni defekti u vidnom polju na oba oka pod kojima treba razumijevati apsolutno paracentralne skotome čiji je najmanji promjer veći od 30^o ......................          30%

167. Ptoza jednostrana ocjenjuje se prema oštrini vida i vidnom
polju .............................................................. 20 do 30%

168. Lagoftalamus na oba oka ocjenjuje se prema stupnju
oštećenja vida ................................................ 30 do 60%

169. Stalno suzenje kao posljedica povrede suznoga kanala:

  a) a jednom oku .................................................          20%

  b)  na oba oka ..................................................... 30 do 40%

D. Nos

170. Amputacija nosa (potpuna) ............................          60%

171. Djelomična amputacija nosa, prema stupnju oštećenja
funk­cije i nagrđenosti ...................................... 20 do 40%

E. Usta i zubi

172. Ožiljak na ustima koji se ne može popraviti operacijom, a ometa govor, hranjenje, ne zadržava pljuvačku itd., prema težini .................................................... 30 do 60%

       Ako se može popraviti operacijom, postotak se određuje privremeno.

173. Ozljeda nepca i jezika koje otežavaju gutanje i govor:

  a)  u manjoj mjeri ................................................ 30 do 40%

  b)  u znatnoj mjeri ................................................ 50 do 80%

174.Potpun gubitak ili potpuna paraliza jezika ........          90%

175. Djelomična paraliza jezika i nepca, s otežanim govorom i
gutanjem ........................................................ 30 do 50%

176.Gubitak gotovo svih zuba:

  a)  s mogućom protezom .....................................          30%

  b)  proteza nije moguća .......................................          50%

177.Stalna pljuvačna fistula - neoperabilna .............          20%

178.Kserostomija
(atrofija obiju pljuvačkih žlijezda) .................... 20 do 40%

F. Uši i sluh

179.Potpun gubitak sluha na oba uha .....................          70%

180.  Obostrano teško oštećenje sluha više od 90%
po Fowleru.....................................................          60%

181.                               Obostrana teška nagluhost:

  a) ukupan gubitak sluha više od 70 do 90%
po Fowleru ....................................................          40%

  b) ukupan gubitak sluha 60 do 70% po Fowleru .          30%

       Oštećenje organizma ocjenjuje na temelju otološkoga i audio­metrijskoga nalaza.

182. gubitak ušne školjke:

  a)  jednoga uha ...................................................          30%

  b)  oba uha ..........................................................          50%

G. Nagrđenost (unakaženje)

183. Nagrđenost se ocjenjuje prema težini nagrđenosti glave i vrata, osim u slučaju iz točke 171. Liste, uzimajući u obzir spol i godine života invalida:

  a)  nagrđenost ..................................................... 20 do 30%

  b)  unakaženje kao teži oblik nagrđenosti.............. 40 do 60%

       Za invalide - žene ocjenjuje se nagrđenost (unakaženje) i drugih izloženih dijelova tijela (ruke i noge), ako nije dana ocjena po članku 5. ovoga Pravilnika.

H. Moždani živci

184. Oštećenje (anozmija) n. olfactoriusa, obostrano        20%

185. Paraliza abducensa ili trohlearisa ....................          30%

186. Paraliza oculomotoriusa .................................          40%

187. Pareza oculomotoriusa .................................. 20 do 30%

188. Paraliza svih triju živaca pokretača oka:

  a) na jednom oku ...............................................          50%

  b) na oba oka......................................................          80%

189.Pareza svih triju živaca pokretača ................... 30 do 40%

190.Potpuna paraliza s obostranom kompletnom
ptozom kapaka............................................... 100% - II. skupina

191. Potpuna atrofija vidnoga živca:

  a) jednoga oka ...................................................          50%

  b) oba oka ......................................................... 100% - I. skupina

       Nepotpune atrofije vidnoga živca ocjenjuju se, prema stupnju oštećenja vida.

192. Djelomično jednostrano oštećenje funkcije n. facialisa

  a)  lakog stupnja .................................................. manje od 20%

  b)  srednjeg stupnja .............................................          20%

  c)  teškog stupnja ................................................          30%

193. Djelomično obostrano oštećenje funkcije n. facialisa

  a)  lakog stupnja ..................................................          20%

  b)  srednjeg stupnja .............................................          30%

  c)  teškog stupnja ................................................          40%

194.Pareza živca lica kada se oko zatvara:

  a) jednoga oka ................................................... manje od 20%

  b) oba oka .........................................................          20%

195. Izolirano nekompenzirano oštećenje vestibularnoga aparata:

  a) jednoga uha ................................................... 20 do 60%

  b) oba uha .......................................................... 30 do 80%

       Postotak oštećenja organizma određuje se privremeno za dvije godine, a nakon toga ponovno        ocjenjuje uz obavezan klinički i laboratorijski nalaz.

196.Oštećenje n. trigeminusa:

  a)  n. oftalmicusa - senzitivne grane, ako postoje komplikacije u vidu neuroparalitičkoga keratitisa i sekundarnoga ošte­ćenja vida, prema stupnju oštećenja vida 30 do 40%

  b)  pri potpunom gubitku vida ..............................          50%

  c)  oštećenje motornoga dijela trigeminusa s atrofijom
muskulature za žvakanje ................................. 30 do 40%

197.             Klinički utvrđena neuralgija n. trigemini:

  a)  lakog stupnja .................................................. 30 do 40%

  b)  srednjeg stupnja sa svakodnevnim napadima ... 50 do 70%

  c)  teškog stupnja nakon neuspjelog kirurškog
liječenja ......................................................... 80 do 100%-II.skupina

198.Oduzetost bulbarnih živaca ............................. 30 do 80%

199.Najteži slučajevi bulbarne paralize.................... 100% - I. skupina

199a. Hemipareza:

  a)  lakšega stupnja................................................    30-50%

  b)  teškoga stupnja...............................................    60-70%

200.Hemiplegije, diplegije, paraplegije
ili kvadriplegije................................................ 80 do 100% - I. skupina

       Doplatak za njegu i pomoć druge osobe određuje se samo za svježe hemiplegije - privremeno za jednu godinu, a trajno ako je riječ o kontrakturi noge u fleksiji te hod unatoč pomagalu nije moguć.

GLAVA IV – KRALJEŽNICA I LEĐNA MOŽDINA

201. Gubitak funkcije jednog dinamičkog vertebralnog segmenta nakon
prijeloma tijela kralješka .................................          20%

202. Gubitak funkcije dvaju dinamičkih vertebralnih segmenata
nakon prijeloma tijela kralješka .......................          30%

203. Gubitak funkcije tri ili više dinamičkih vertebralnih segmenata
nakon prijeloma tijela kralješka .......................          40%

       Gubitak funkcije jednog dinamičkog segmenta dokazuje se kliničkim pregledom i funkcionalnim radiografima. Funk­cijskim snimcima (u maksimalnoj inklinaciji i reinklinaciji) dokazuje se potpuna nepokretljivost u jednom segmentu u smislu završne faze.

       Disfunkcija vertebralnog segmenta kralježnice mora biti dokazana s dva nalaza funkcijskog snimanja kralježnice unazad dvije godine. Nalazi moraju biti kompletirani na način da pružaju podatke o liječenju i provedenoj fizikalnoj terapiji.

204. Hernia interverterbralnoga diska, ako se ispoljila nakon verificirane traume i provedenoga stacionarnoga liječenja i ako postoje trajna oštećenja korijena lumbosakralnoga ili cervikobrahjalnoga pleksusa:

  a) lakšega oblika, s lakšim oštećenjima motiliteta i
senzibiliteta ..................................................... 20 do 30%

  b) teškoga oblika ................................................ 40 do 50%

  c) teškoga oblika s izraženim oštećenjem motiliteta, atrofijama i trofičnim pojavama iz određene radikularne zone ili segmenta leđne moždine ................................. 60 do 100% - II. - skupina

205. Konsolidirane frakture kralježnice bez živčanih poremećaja nakon dvije godine trajno

  a)  s manjim deformacijama ................................. 20 do 30%

  b)  s većim deformacijama ................................... 40 do 50%

206. Konsolidirane frakture kralježnice s flacidnom paraplegijom ili s pastičnom paraplegijom u fleksiji – trajna nepokretnost i vezanost za krevet.................... 100% - I skupina

207. Konsolidirane frakture cervikalnoga dijela kralježnice s lezi­jom cervikalne medule i paretičnim pojavama na gornjim i donjim ekstremitetima:

  a) lakši oblici ...................................................... 40 do 50%

  b) izraženi oblici .................................................. 60 do 70%

  c)  teži oblici ........................................................ 80 do 100% - II. skupina

  d)  najteži oblici - invalid nepokretan i ne može se
služiti rukama ................................................. 100% - I. skupina

208. Ataktički sindrom nakon traume (za prve dvije godine privremeno, a poslije trajno):

  a) lakši oblici ...................................................... 20 do 30%

  b) umjereno izraženi oblici ................................... 40 do 60%

  c) teži oblici ........................................................ 70 do 90%

  d)  najteži oblici - nemogućnost kretanja zbog
ataksije .......................................................... 100% - I. skupina

209. Klinički utvrđen polineuritički sindrom do stabilizacije ocjenjuje se privremeno, a nakon toga trajno:

  a) lakši oblici s oštećenjem motiliteta ................... 20 do 40%

  b) srednje teški oblici, umjerena oštećenja
motiliteta......................................................... 50 do 60%

  c) teški oblici s izraženim oštećenjem motilitetima, senzibiliteta i trofike, hod moguć pomoću
pomagala........................................................ 70 do 100% - II. skupina

  d)  najteži oblici, teška oštećenja motiliteta s atrofijama, teškim trofičnim smetnjama i potpunom uzetošću ekstremiteta - invalid nepokretan ........................................ 100% - I. skupina

       Postotak oštećenja organizma za stanje iz točke 205. - 209. ocjenjuje se na temelju kliničkog i laboratorijskog nalaza, a prema potrebi i bolničke obrade.

GLAVA V – GRLO (LARYNX)

210. Suženje grla s otežanim disanjem nakon povrede, prema
 stupnju .......................................................... 20 do 40%

211. Suženje grla zbog ozljede grkljana ili dušnika, s otežanim disanjem u velikoj mjeri (dispneja u miru),
prema težini:.................................................... 50 do 80%

212. Potrebno stalno nošenje kanile........................          70%

213.Uzetost grla:

  a) jednostrana .................................................... 20 do 40%

  b) obostrana ....................................................... 50 do 70%

214. Tuberkuloza grla ocjenjuje se kao otvorna tuberkuloza
 pluća ............................................................. 50 do 100% - II. skupina

GLAVA VI – ŽDRIJELO (PHARYNX)

215.Oštećenje funkcije ždrijela:

  a)  lakog stupnja ..................................................          20%

  b)  srednjeg stupnja.............................................. 30% do 40%

  c)  teškog stupnja.................................................          50%

216. Suženje jednjaka:

  a) bez potrebe bužiranja ..................................... 20 do 40%

  b) uz potrebu stalnog bužiranja (kalibar suženja, učestalost bužiranja, poremećaj
 hranjenja, opće stanje) .................................. 50 do 70%

217. Jednjak sasvim zatvoren, hranjenje kroz gastričnu fistulu (gastrostomija), prema težini, općem stanju, uhranjenosti i inkontinenciji fistule ......................................... 80 do 100% - II. skupina

GLAVA VII – PRSNI KOŠ (THORAX)

218. Prijelom prsne kosti ....................................... manje od 20%

219. Prijelom rebara konsolidiran bez znatnije deformacije prsnoga
koša .............................................................. manje od 20%

220. Prijelom rebara loše konsolidiran, s većim deformacijama prsnoga koša:

  a) bez reperkusija izraženih na srcu i plućima ....... 20 do 40%

  b)  ako istodobno postoji respiratorna ili srčana insuficijencija, prema težini
 insuficijencije.................................................. 50 do 100% - II. skupina

221. Pleuropulmonalna fistula kao posljedica
pyothoraxa...................................................... 30 do 50%

222. Pleuropulmonalna skleroza kao posljedica ranjavanja, deformacije
prsnoga koša, iskrivljenosti kralješnice s umjerenom respiratornom
insuficijencijom, ali bez srčane insuficijencije .... 20 do 40%

223. Opsežna pleuropulmonalna skleroza, plućna bronhiektazija i druge kronične plućne supuracije, znatnije deformacije prsnoga koša (fibrothorax), teža iskrivljenost stupa kra­lježnice, s razvijenom respiratornom insuficijencijom (disp­neja, cijanoza), srčanom insuficijencijom (cor pulmonale chronicum) ili amiloidozom, prema
težini............................................................... 50 do 100% - II. skupina

       Za ocjenu postotka oštećenja organizma po ovoj točci nužno je učiniti ergospiromemetriju i analizu plinova u krvi.

224.Unakaženost dojki većega stupnja .................. 20 do 30%

225.Gubitak jedne dojke .......................................          30%

226.Gubitak obiju dojki ........................................          50%

GLAVA VIII – ZDJELICA (PELVIS)

227. Uredno konsolidirani prijelom zdjeličnih kostiju, bez ošte­ćenja
funkcije manje od ...........................................          20%

228. Konsolidirani prijelom zdjeličnih kostiju s dislokacijom simfize, s lakšim i srednje teškim tegobama pri hodu, bez komplikacija na ostalim organima zdjelične
šupljine........................................................... 20 do 40%

229. Konsolidirani prijelom zdjeličnih kostiju, s istodobnom povredom susjednih organa - postotak se određuje za najviše oštećeni organ i povećava se od 10 do 30 prema težini svih povreda.

GLAVA IX – NEUROZE I PSIHOZE

230. Klinički utvrđeni afektivni poremećaji bipolarni afektivni poremećaji ili češće depresivne epizode, ako se utvrdi da prije rata nije od toga bolovao:

  a) lakog stupnja ..................................................  manje od 20%

  b) teškog stupnja ................................................ 20% do 30%

       privremeno do 3 godine, a nakon toga trajno.

231. Klinički utvrđeni neurotski poremećaji:

       neurotski (anksiozni, fobični, disocijativni i drugi pore­mećaji), te somatoformni poremećaji (somatizacije, konverzivni i dr.), ako se utvrdi da prije rata nije od toga bolovao

  a) lakog stupnja .................................................. manje od 20%

  b) teškog stupnja ................................................ 20% do 30%

       privremeno do 3 godine, a nakon toga trajno.

232. Klinički utvrđene psihoze:

  a) endogene (shizofrenija, manijakalno-depresivna

       psihoza).......................................................... 50 do 60%

  b) egzogene (psihogena psihoza, reaktivna depresija, reaktivna konfuzna delirantna stanja kao pokušaji

       samoubojstva)................................................. 50 do 60%

       Postotak oštećenja organizma određuje se privremeno do pet godina, a nakon toga trajno.

233. Neuroze i psihoze koje su se prvi put pojavile pod okolnostima iz članka 5. stavka 2. Zakona o pravima, za koje je utvrđeno da se ne mogu više otkloniti ili ublažiti psihote­rapijskim ili drugim postupcima, uzimaju se u obzir kao osnova za utvrđivanje postotka oštećenja organizma kao bolest na čije su nastajanje znatno utjecali napori pod tim okolnostima. Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma osim težine bolesti uzimaju se u obzir trajanje i vrsta tegoba kojima je invalid bio izložen.

234. Psihički poremećaji vezani uz ratnu traumu.

       (ako se utvrdi da prije rata nije bolovao od psihičkih pore­mećaja)

  a)  lakši posttraumatski stresni poremećaji

       trajno.............................................................. manje od 20%

  b)  kompletni posttraumatski stresni poremećaj (PTSP) privremeno do 3 godine, a nakon toga trajno   20 do 40%

  c)  posttraumatski stresni poremećaji s komorbiditetom privremeno do 3 godine, a nakon toga trajno   40 do 50%

  d)  trajna promjena osobnosti uzrokovana ratnom

       traumom.........................................................          60%

       Dijagnoza PTSP se obavezno postavlja u skladu multimetodijskim pristupom.

       Dijagnoza PTSP se obavezno postavlja na osnovi dvaju mišljenja psihijatara čiji se nalaz temelji na kliničkom strukturiranom pregledu u skladu s MKB10 odnosno DSM4 i psihologa čiji se nalaz temelji na najmanje jednom instrumentu za dijagnosticiranje PTSP-a te na primjeni MMPI-2.

235. Alkoholizam i druge ovisnosti, ako se utvrdi da prije rata nije od toga bolovao privremeno do 3 godine, a nakon toga trajno .....................................................         20%.

GLAVA X – TUBERKULOZA

A. Tuberkuloza pluća

236. Potpuno izliječena ili kalcificirana žarišta u hilusu ili plućima, manjega opsega, manje priraslice

       pleuremanje od ..............................................          20%

237. Inaktivna (ožiljna) plućna tuberkuloza srednjega i većega opsega:

  a) bez respiratorne i kardiovaskularne

       insuficijencije................................................... 20 do 30%

  b) s obliteriranim pleuralnim sinusima prema stupnju ošteće­nja
respiratorne funkcije ....................................... 30 do 50%

238. Aktivna jednostrana plućna tuberkuloza, ili tuberkuloza plućne maramice s izljevom, pulmonalne ili pleuralne fistule s empijemom .................................................. 60 do 80%

239. Obostrana ili ekstenzivna jednostrana aktivna (otvorena ili zatvorena) tuberkuloza pluća, progresivna, ali još uvijek pristupačna liječenju i razne pulmonalne i pleuralne fistule s empijemom i općom tjelesnom slabošću

       većega stupnja................................................ 80 do 100% - II. skupina

240. Progresivna raširena aktivna obostrana plućna tuberkuloza s razvijenom kaheksijom i drugim teškim komplikacijama (respiratorna kardiovaskularna i slična insuficijencija,
amiloidoza itd.) ............................................... 100% - I. skupina

241. Stanje nakon operativnih intervencija na prsnom košu zbog tuberkuloze pluća ocjenjuje se ovisno o vremenu proteklom od operativnoga zahvata, vrsti i veličini zahvata, te o funkcionalnom oštećenju preostalih dijelova:

  a)  ekscizija tuberkuloma i kazeoznih žarišta, resekcija 1-2 segmenta, gornja
torakoplastika do 4 rebra ............................... 40 do 60%

  b)  lobektomija torakoplastika 5 do 7 rebara,

       kavernotomija................................................. 50 do 70%

  c) pulmektomija, torakoplastika 8 ili više rebara .. 60 do 80%

       U prvoj godini nakon operacije postotak se povećava za 20, ovisno o kardiorespiratornoj funkciji, uz obaveznu kontrolu na komisiji najkasnije šest mjeseci nakon operativnoga zahvata.

B. Tuberkuloza kostiju i zglobova

242. Pri aktivnoj tuberkulozi kostiju i zglobova u razvitku i to pri lokaciji na kralježnici, sakroilijakalnom zglobu, kuku i koljenu:

  a) ako invalid nije potpuno

       nepokretan ..................................................... 60 do 100% - II. skupina

  b) ako je nepokretan .......................................... 100% - I. skupina

243. Kod tuberkuloze drugih kostiju i zglobova koji nisu navedeni u točki 241. postotak oštećenja organizma utvrđuje se prema važnosti organa i aktivnosti procesa.

244. Nakon izliječenoga procesa tuberkuloze kostiju i zglobova, posljedice te bolesti ocjenjuju se kao kod traume odgova­rajućih organa, s tim što se postotak oštećenja organizma povećava za 10 do 30, ovisno o prirodi bolesti, kvaliteti izlječenja i potrebi preventivne imobilizacije.

C. Tuberkuloza drugih organa

245. Pri tuberkulozi drugih organa postotak oštećenja organizma utvrđuje se kao kod drugih bolesti dotičnoga organa, uzimajući u obzir tuberkuloznu prirodu proces i opće zdrav­stveno stanje.

D. Zajedničke odredbe o tuberkulozi

       Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma uslijed tuber­kuloze ne primjenjuju se odredbe članka 20. stavak 3. Zakona o pravima, odnosno članka 10. ovoga Pravilnika i kada je u pitanju pogoršanje, već se smatra da je bolest nastala pod okolnostima iz članka 5. stavka 2. Zakona o pravima.

       Postotak za tuberkulozu utvrđuje se privremeno do tri godine, a nakon toga trajno.

GLAVA XI – SRČANE BOLESTI

A. Kompenzirane srčane bolesti bez razvijenih znakova zastoja u plućima ili u velikom krvotoku

246. Preležana reumatska groznica sa znacima i bez znakova karditisa ocjenjuje se
 privremeno na godinu dana ............................          60%

       Nakon toga ako nema znakova oštećenja na srcu      20%

247. Organske bolesti srčanih zalistaka ovisno o težini anatomskoga oštećenja zalistaka i srčanoga mišića i prema stupnju povećanja srca:

  a) bez znatnijeg povećanja srca i bez pojave srčane
dekompenzacije .............................................          20%

  b) prema stupnju povećanja srca i težine anatomskog oštećenja srčanih zalistaka bez znakova dekonpenzacije

       srca ............................................................... 30 do 50%

248. Oštećenja srčanoga mišića i perikarda (koronarna i ostala) ili teški poremećaji ritma:

  a) lakog stupnja ..................................................          40%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 50 do 60%

  c)  teškog stupnja ................................................         70%.

       Opsežnost oštećenja srčanih zalistaka, srčanoga mišića i perikarda i stupanj povećanja srca dokazuju se i utvrđuju, osim kliničkim pregledom, obavezno rentgenološki i elek­trokardiografski, a prema potrebi i polimehanokardiografski, ehokardiografski, ergometrijski, radioizotopima, kateterizacijom srca i drugo.

B. Dekompenzirane srčane bolesti sa znacima zastoja u plućima ili u velikom krvotoku

249. Početna srčana insuficijencija s umjereno razvijenim pluć­nim zastojem ili umjerenim povećanjem jetre, ali takva koja se dobro popravlja liječenjem 60 do 80%

250.            Potpuno razvijena srčana insuficijencija:

  a) koja se nedovoljno popravlja liječenjem i koja isključuje svaki
 fizički napor .................................................. 80 do 100% - II. skupina

  b) u najtežim slučajevima .................................... 100% - I. skupina

251. Ako je riječ o posttraumatskoj penetrirajućoj (ubod, metak i sl.) ili nepenetrirajućoj povredi (udarac u predjelu srca, zračni udar, gnječenje i sl.) srca, s ozljedom i oštećenjem srčanih zalistaka perikarda ili srčanoga mišića, te nakon izvršene operacije na srcu, postoci u toč. 247. i 248. mogu se povećati za 10 do 30, a najviše do 100% - II. skupina.

C. Kirurški zahvati na srcu

252.Operativna zamjena valvula:

  a)  zamjena jedne valvule ili dviju valvula u sinusnom ritmu bez
dekompenzacija srca....................................... 30 do 60%

  b)  zamjena jedne valvule ili dviju valvula s apsolutnom aritmijom komore uz
povremenu dekompenzaciju ...........................          80%

  c) zamjena svih triju valvula ................................. 100% - II. skupina

  d) sa stalnom srčanom dekompenzacijom ............ 100% - I. skupina

D. Opće odredbe za srčane bolesti

       Involutivne i staračke promjene kardiovaskularnog aparata ne uzimaju se u obzir pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma. Pri utvrđivanju postotka oštećenja organizma za organske bolesti srčanih zalistaka i miokarda koje su nastale pod okolnostima iz članka 5. Zakona o pravima, uzima se u obzir cjelokupno oštećenje srca.

GLAVA XII – TRBUH (ABDOMEN)

253. Fistule na želucu zbog ozljede, prema veličini fistule i reperkusija na opće stanje,

       privremeno ..................................................... 50 do 100% - II. skupina

254. Smetnje u crijevnoj pasaži kao posljedica ozljede ili ulkusne bolesti,
bez stenotičnih pojava .................................... 20 do 40%

255. Smetnje popraćene stenotičnim promjenama na pilorusu ili bilo kojem dijelu digestivnoga trakta, prema

       težini............................................................... 30 do 60%

256. Za akutne ulkusne bolesti, verificirane rentgenološki i ga­stro­skopski određuje se privremeno na jednu godinu                                                                                  60%

257. Postoperativne smetnje i stanje nakon resekcije želuca
(bilo kojom metodom)..................................... 30 do 60%

258.Teške pothranjenosti i postoperativni
malapsorpcijski sindrom ................................. 60 do 80%

259.Stalni anus prater naturalis, prema

       kontinenciji ..................................................... 80 do 100% - II. skupina

260. Sterkoralne fistule, uske, defekacija normalna, opće zdrav­stveno
stanje dobro, privremeno ................................ 20 do 40%

261. Fistule, široke, visoko na tankom crijevu, s teškim pojavama
denutricije, privremeno.................................... 70 do 100% - II. skupina

262. Sterkoralne fistule, široke, niske, bez znatnijeg utjecaja na opće
zdravstveno stanje, privremeno ....................... 40 do 70%

263.Fistule analne, prema težini ............................. 20 do 40%

264. Inkontinencija ili suženje analnoga sfinktera te ozljeda anusa s inkontinencijom

  a)  djelomično......................................................          60%

  b)  potpuno .........................................................          80%

265.      Kila nastala na mjestu povrede, privremeno 20 do 40%

       Netraumatske kile ne uzimaju se u obzir pri ocjeni ošte­ćenja organizma.

266. Eventracije nakon ozljede, prema težini, privremeno, ako se
mogu operacijom otkloniti .............................. 30 do 60%

267.Ozljeda jetre - prema posljedicama ................ 30 do 80%

268.Kronični hepatitis - prema znacima oštećenja

       funkcije jetre................................................... 30 do 60%

269.   Za akutni hepatitis određuje se privremeno za

       dvije godine....................................................          60%

       Nakon toga, ako nema oštećenja jetre ............ manje od 20%

270. Ciroza jetre kao posljedica preboljeloga infektivnog hepatitis,
u kompenziranom stanju .................................          60%

271.Ciroza jetre sa znacima

       dekompenzacije.............................................. 70 do 100% - II. skupina

272. Žučne fistule nastale nakon ozljede žučnih kanala (privremeno,
ako su operabilne), prema težini ...................... 20 do 80%

273. Nedostatak slezene nakon traume (privremeno
za dvije godine) ..............................................          30%

       Nakon dvije godine, ako nema znakova oštećenja
hematopoeze .................................................. manje od 20%

GLAVA XIII – UROPOETIČNI ORGANI

274. Stanje nakon preboljeloga akutnoga difuznoga glomerulonefritisa ocjenjuje se privremeno za jednu godinu   60%

275.Jednostrani kronični pijelonefritis, prema težini .20 do 40%

276.Obostrani kroniči pijelonefritis ........................ 40 do 70%

       Kod znatnih oštećenja funkcije bubrega ocjenjuje se kao kod nefritisa.

277. Lakši oblici kroničnog nefritisa (umjerena albuminurija s manjim promjenama u sedimentu bez drugih renalnih ili općih poremećaja) ......................................... 20 do 30%

278. Srednje teški oblici nefritisa ili nefroza:

  a)  s obilnom albuminurijom, s teškim promjenama u sedimentu, umjerenim edemima, umjerenom hipertenzijom, hipostenurijom bez dušične retencije, manjim promjenama na
očnoj pozadini ................................................ 40 do 60%

  b)  s lako povećanom dušičnom retencijom, hipertenzijom i izraženim
promjenama na očnoj pozadini ....................... 60 do 80%

279. Teški oblici nefritisa (izostenurije, dušična retencija, masivni i rezistentni edemi, teška hipertenzija s povećanjem srca, edem papile optičnog živca) ................... 80 do 100% - II skupina

280. Najteži oblici zatajivanja funkcije bubrega koji zahtijevaju trajnu hemodijalizu ili nakon izvršene transplatacije bubrega.......................................................... 100% - I. skupina

281. Nefrektomija:

  a) ako je drugi bubreg zdrav................................          50%

  b) ako postoji lakše oštećenje preostalog bubrega         60%

  c)  ako postoji srednje teško oštećenje preostalog

       bubrega.......................................................... 70 do 80%

  d)  ako postoji teško oštećenje preostaloga

       bubrega.......................................................... 90 do 100%- II.skupina

  e) ako bolest zahtijeva trajnu

       hemodijalizu.................................................... 100% - I. skupina

282.Aktivna tuberkuloza bubrega:

  a) jednoga bubrega, privremeno ......................... 60 do 90%

  b) obaju bubrega, privrmeno ............................... 80 do 100% - II. skupina

  c) u najtežim slučajevima..................................... 100% - I. skupina

283.Cistitis, kronični, traumatski:

  a)  prema težini slučaja......................................... 20 do 50%

  b)  u najtežim slučajevima, sa stalnom inkontencijom, skvrče­nim
mjehurom i polipozom .................................... 60 do 80%

284. Mokraćne fistule uretera, mjehura ili uretre, kroz
koje stalno curi mokraća, privremeno ............. 40 do 80%.

285. Suženje mokraćnog kanala, prolazno za katetere
koje se dade širiti ........................................... 20 do 40%

286. Teško prolazna suženja (filiformna) s čestim retencijama,
prema težini slučaja......................................... 50 do 80%

       Ako postoji komplikacija mjehura ili bubrega, postotak se utvrđuje prema postotku iz točke u kojoj se predviđa odgovarajuća komplikacija.

GLAVA XIV – SPOLNI ORGANI

A. Muški

287.Ablatio penis totalis ........................................ 60 do 80%

288.Ablatio penis totalis ako se komplicira sa
stenozom orificijuma ....................................... 100% - II. skupina

289. Epididimitis chronica bilateralis s azospermijom         20%

290.Oblatio testis s jedne strane ............................          20%

291.Ablatio testis, obostrano:

  a) bez sekundarnih distrofičnih pojava .................          50%

  b) sa sekundarnim distrofičnim pojavama ............          70%

292.Ablatio penis et testicularum

       (demasculatio totalis) ...................................... 100% - II. skupina

293.Haematocoele, privremeno .............................          20%

294.Posttraumatska atrofija testisa .........................          30%

B. Ženski

295.Gubitak jednoga jajnika ..................................          20%

296.Gubitak obaju jajnika ..................................... 50 do 70%

297.Gubitak maternice ili jednoga jajnika

       i maternice...................................................... 30 do 50%

298. Gubitak obaju jajnika sa maternicom ............. 40 do 70%

299.Oštećenje vulve i vagine,. ............................... 20 do 50%

GLAVA XV – RAZNE DRUGE OZLJEDE I BOLESTI

300. Šećerna bolest (diabetes mellitus) ocjenjuje se, u pravilu, prema stupnju intolerancije na ugljične hidrate:

  a) lakši oblici (bez pothranjenosti, bez glukozurije, pri
odgo­varajućoj dijeti) ...................................... 20 do 30%

  b) srednje teški oblici (koji zahtijevaju davanje inzulina kako bi se
osigurala ravnoteža prehrane ........................... 40 do 60%

  c) teški oblici što se teško reguliraju unatoč primanju visokih doza inzulina (s pothranjenošću i čestim pojavama acidoze i komplikacijama na drugim organima) 70 do 100% - I. skupina

       Pri ocjeni oštećenja organizma vodit će se računa i o postojećim komplikacijama (tuberkuloze pluća, kardiovaskularne, živčane i očne).

301. Oštećenja funkcije gušterače kao posljedica povrede i ozljede cijeni se prema stupnju oštećenja njezine funkcije:

  a) lakši oblici ......................................................          30%

  b) srednji oblici ...................................................          50%

  c) teški oblici ...................................................... 50 do 80%

302.Kronična malarija s trajnim posljedicama,

       prema težini .................................................... 20 do 40%

303. Intoksikacije (trovanja) i ozljede od bojnih otrova, radijacijskih oštećenja ocjenjivat će se analogno ozljedama i posljedicama na pojedinim organima:

  a)  lakog stupnja .................................................. 30 do 40%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 50 do 60%

  c)  teškog stupnja ................................................  70% do 100% - I. skupina

304. Kronični osteomijelitis sa stalnim fistulama, sa čestim
egzacerbacijama ............................................. 20 do 40%

305. Amiliodozno oštećenje unutrašnjih organa ili kaheksije

  a)  lakog stupnja od .............................................  50 do 60%

  b)  srednjeg stupnja.............................................. 70 do 80%

  c)  teškog stupnja ................................................ 90 do 100% - II. skupina

306. Kronični osteomijelitis što ne stvara funkcionalne smetnje,
bez otoka i fistula manje od ............................          20%

       Ako pri loše sraslom prijelomu, pseudoartrozi, kontrakturi ili ankilozi postoji i kronični osteomijelitis, postotak se može povećati za 10.

307.Hipertireoza (privremena, dok traje bolest) ..... 30 do 60%

308.Hipotireoza:

       a) lakog stupnja .............................................. 20 do 30%

  b) srednjeg stupnja ............................................. 40 do 50%

  c) teškog stupnja ................................................ 50 do 70%

309. Hipoadenokorticizam (m. Addisoni) prema stupnju

  a)  lakog stupnja .................................................. 40 do 50%

  b)  srednjeg stupnja ............................................. 60 do 70%

  c)  teškog stupnja ................................................          80%

310. Iskrivljenost vrata kao posljedica povrede bilo koje vrste, prema stupnju   20 do 40%

311. Veće ozljede mišića sa smetnjama njihove

       funkcije........................................................... 20 do 40%

312. Fizičke i psihičke posljedice nasilnog spolnog općenja (silovanje), privremeno
do 3 godine, a nakon toga trajno .................... 50 do 100% - II. skupina